کلسترول خون چیست؟

آگوست 11, 2019
0

کلسترول، دوست یا دشمن ؟

کلسترول، نامی که خیلی از افراد با شنیدن آن توسط پزشک یا در آزمایشات خوب، می ترسند. اما کلسترول هم مفید است و هم خطرناک. در صورت نرمال بودن مقدار آن، برای سلامتی ضروری ست و بالعکس اگر از حد مجاز بالاتر برود، همانند فشار خون بالا قاتلی بی سر و صدا برا قلب و سلامت آن خواهد بود.کلسترول بالا مثل فشار خون نشانه خاصی ندارد و فقط از طریق آزمایش خون قابل تشخیص است. چکاپ منظم با توجه به سن، وزن، جنسیت و سابقه ژنتیکی افراد ضروری است.

کلسترول چیست ؟

کلسترول (Cholesterol) ماده ایی از خانواده چربی هاست که هم در بدن توسط کبد تولید شده و هم توسط غذاهای مختلف وارد بدن می شود. غذاهایی مثل گوشت، لبنیات و تخم مرغ تامین کننده کلسترول هستند. تولید هورمون ها، ویتامین D یا اسیدهای صفرای توسط سلول های مختلف به کلسترول نیاز دارند. اما اگر مقدار این ماده بیش از حد نیاز در خون باشد موجب رسوب آن در رگ ها می شود. رسوب کلسترول در خون، تنگی و گرفتگی رگ ها را در پی دارد و باعث کاهش خون رسانی و نرسیدن اکسیژن به اندام ها می شود. به همین دلیل کلسترول بالا جز عوامل سکته های قلب و مغزی شناخته می شود.

عوامل موثر بر کلسترول بالا

عوامل زیر بر کلسترول خون تاثیر گذار هستند :

وزن : افزایش وزن و چاقی علاوه بر بدن را مستعد زیاد شدن کلسترول بد و کاهش کلسترول خوب می کند.
سن و جنس: با بالا رفتن سن میزان کلسترول نیز زیادتر می شود. این مقدار در زنان تا قبل از یائسگی کمتر از مردان است اما بعد از آن نسبت به همسالان مرد خود افزایش می یابد.
ژنتیک و وراثت: وراثت می توانند در این مورد بسیار موثر باشد.
تغذیه: خوراکی های حاوی کلسترول و چربی های اشباع، مقدار کلسترول خون را زیاد می کنند.
سیگار: مصرف دخانیات با آسیب به رگ ها، آن ها را رسوب پذیرتر می کند.

انواع کلسترول

کلسترول برای حرکت در خون با چسبیدن به پروتئین ها، تشکیل لیپوپروتئین می دهد. لیپوپروتئین ها بر اساس میزان ترکیب چربی و پروتئین به چند دسته تقسیم می شوند.

لیپوپروتئین کم چگالی (LDL): به این نوع کلسترول بد هم گفته می شود باعث روسب و انسداد عروق می شود. بدیهی است که افزایش این نوع موجب خطر حملات قلبی می شود.
لیپوپروتئین پرچگالی (HDL): بر عکس نوع اول بسیار مفید هستند و به دفع کلسترول بد کمک می کنند. کمبود HDL باعث بیشتر شدن خطر حمله قلبی می شود.
لیپوپروتیئن خیلی کم چگالی (VLDL): شبیه نوع LDL هستند با این تفاوت که چربی بسیار زیاد و پروتئین خیلی کمی دارد.
تری گلیسیرید: نوعی چربی موجود در خون کم چگالی می باشد. کالری های اضافه، الکل یا قند به تری گلیسیرید تبدیل شده و در بدن ذخیره می شوند.

میزان مناسب کلسترول در خون

اگر مقدار همه ی کلسترول های موجود در خون زیر 200 میلی گرم باشد برای سلامتی مناسب و خوب می باشد. با رسیدن این مقدار به 200 تا 239 میلی گرم، فرد وارد محدوده خطر شده و باید پیگیری های لازم را انجام دهد. مجموع کلسترول بالای 240 هم خطرناک و نیاز به درمان در اسرع وقت دارد.

در افرادی که بیماری قلبی دارند مقدار LDL زیر 70 و افراد در خطر ابتلا به بیماری قلبی مقدار زیر 100، بهترین میزان است. همینطور بین 100 تا 129 میلی گرم نیز تقریبا مناسب است. محدوده خطر برای LDL از 130 تا 159میلی گرم است و رسیدن به 160 تا 189 خطرناک خواهد بود. بالاتر از 190 هم شرایط بحرانی را نشان می دهد.

کلسترول مفید یا HDL اگر بالای 60 میلی گرم باشد عالی و برای بدن مفید است. 50 تا 59 میلی گرم هم مناسب است اما کمتر از 40 در مردان و 50 در زنان کم بوده و باید آن را جبران کرد.

رابطه کلسترول و فشارخون بالا

با رسوب کلسترول در رگ ها و کاهش خون رسانی، قلب برای جبران، خون را با نیروی بیشتری پمپاژ می کند. بالا رفتن نیروی برون ده قلب باعث افزایش فشار خون می شود. داشت هر یک از علائم بیماری قلبی نیاز به توجه بیشتری برای سلامت دارد اما چن علامت نیاز به درمان و تغییر سبک زندگی دارد.